Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w 2025/2026 – aktualne stawki i procedura ZUS.

Z dniem 1 kwietnia 2025 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wysokości jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych. Obowiązuje ono do 31 marca 2026 r. i przewiduje, że za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci 1636 zł.

Dla porównania:

• w okresie 2024/2025 stawka ta wynosiła 1431 zł,
• na przełomie lat 2023/2024 – 1269 zł,
• w 2015 r. – 757 zł.

Dynamika wzrostu tych wartości potwierdza istotną rolę waloryzacji w zakresie świadczeń powypadkowych oraz odzwierciedla rosnące przeciętne wynagrodzenie, które stanowi podstawę ustalenia stawki (20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy 1% uszczerbku).

Podstawy prawne i przesłanki nabycia prawa do świadczenia

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jednorazowe odszkodowanie przysługuje:

• ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
• członkom rodziny ubezpieczonego zmarłego w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Świadczenie ma charakter kompensacyjny i przysługuje niezależnie od winy pracodawcy. W praktyce dotyczy w pierwszej kolejności pracowników etatowych (z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia wypadkowego), ale obejmuje również osoby prowadzące działalność gospodarczą, o ile opłacają składki na to ubezpieczenie.

Ustawodawca przewiduje także możliwość ponownego przyznania świadczenia w sytuacji, gdy stan zdrowia ubezpieczonego ulegnie pogorszeniu o co najmniej 10% w następstwie tego samego zdarzenia.

Ustalanie wysokości odszkodowania

Procedura ustalania kwoty świadczenia jest ściśle związana z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS (ewentualnie komisji lekarskiej). To orzeczenie determinuje rozmiar procentowego uszczerbku na zdrowiu.

• Przykładowo, w przypadku stwierdzenia 5% stałego uszczerbku, odszkodowanie wyniesie:

           5 × 1636 zł = 8180 zł.

Waloryzacja wysokości świadczeń następuje corocznie, w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej.

Postępowanie przed ZUS

Należy podkreślić, że wypłata świadczenia nie następuje z urzędu. Konieczne jest złożenie stosownego wniosku (formularz ZUS OL-9 wraz z dokumentacją powypadkową, tj. protokołem powypadkowym sporządzonym przez pracodawcę lub kartą wypadku).

ZUS wydaje decyzję w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności faktycznej istotnej dla sprawy. Od decyzji przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od jej doręczenia.

Po ustaleniu prawa do świadczenia, wypłata następuje w ciągu 30 dni od dnia wydania decyzji.

Szczególne przypadki

Choć zasadą jest, że odszkodowanie przysługuje wyłącznie osobom objętym ubezpieczeniem wypadkowym, ustawodawca przewidział wyjątki  m.in. w sytuacjach wypadków uczniów, wolontariuszy, ławników czy osób uczestniczących w akcjach ratunkowych. W takich przypadkach jednak konieczne jest ustalenie całkowitej niezdolności do pracy – sam uszczerbek na zdrowiu nie stanowi podstawy do przyznania świadczenia.

 

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Jeżeli masz wątpliwości dotyczące zasad uzyskania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, sposobu dokumentowania zdarzenia lub procedury przed ZUS – skontaktuj się z nami. Nasza kancelaria doradzi, jak skutecznie dochodzić należnych świadczeń, przygotuje niezbędne dokumenty i pomoże w postępowaniu odwoławczym.

Autorką niniejszego artykułu jest:

Martyna Ruśkiewicz – paralegal w Kancelarii Adwokata Łukasza Kowalskiego