Legalny hałas z lotniska, realna szkoda właściciela – masz prawo do odszkodowania

18 lutego 2025 r. Sąd Najwyższy wydał istotne orzeczenie dotyczące prawa do odszkodowania za hałas emitowany przez lotnisko, nawet w sytuacji, gdy nieruchomość znajduje się poza tzw. wewnętrzną strefą ograniczonego użytkowania. Sprawa, choć oparta na specyfice lotniska Poznań-Ławica, może mieć zastosowanie w wielu innych przypadkach w całej Polsce.

Stan faktyczny: nieruchomość poza strefą, ale z realną szkodą 

Państwo W., właściciele domu jednorodzinnego położonego w pobliżu lotniska, wystąpili z roszczeniem wobec Portu Lotniczego Poznań–Ławica. Ich dom znajduje się w tzw. zewnętrznej strefie obszaru ograniczonego użytkowania (OOU), gdzie nie obowiązują bezpośrednie zakazy czy nakazy dotyczące rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych. Pomimo tego, poziom hałasu generowanego przez rozwijające się lotnisko znacząco przekraczał dopuszczalne normy, co – zdaniem powodów – uzasadniało wypłatę odszkodowania.

W wyniku rozbudowy portu lotniczego, liczba operacji lotniczych wzrosła, co bezpośrednio wpłynęło na komfort akustyczny w budynku powodów. Ekspertyzy wykazały konieczność modernizacji akustycznej domu – m.in. wymiany okien na takie o wyższej izolacyjności dźwiękowej oraz instalacji wentylacji mechanicznej. Koszty tych prac szacowano na około 68 tys. zł, a wartość nieruchomości spadła.

Podstawa prawna: art. 129 i 136 ustawy – Prawo ochrony środowiska

Powodowie powołali się na przepisy Prawa ochrony środowiska – przede wszystkim na art. 129 ust. 2, który przewiduje możliwość uzyskania odszkodowania w razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Zgodnie z orzecznictwem, „ograniczenie” to może polegać nie tylko na formalnych zakazach, ale również na sytuacji faktycznej, w której korzystanie z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem staje się utrudnione lub niemożliwe.

Warto podkreślić, że w przypadku ustanowienia OOU, właściciel ma trzy lata na zgłoszenie roszczenia – liczonych od dnia wejścia w życie aktu prawa miejscowego (uchwały sejmiku), który taki obszar ustanawia.

Stanowisko sądów i precedensowy wyrok SN

Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powodów kwotę 68 113,21 zł jako zwrot kosztów koniecznych do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego. Wyrok ten został utrzymany przez Sąd Okręgowy, który uznał związek przyczynowy między działalnością lotniska a szkodą. Port Lotniczy wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, zarzucając m.in. błędne zastosowanie przepisów i brak podstaw do uznania istnienia szkody.

Sąd Najwyższy jednak skargę oddalił, podkreślając, że choć działanie portu było legalne, to nie oznacza to braku odpowiedzialności za jego skutki. Sędzia wskazał, że szkoda polega na ograniczeniu prawa własności poprzez wyłączenie możliwości obrony przed nadmiernym hałasem. SN zaznaczył także, że czekanie na przekroczenie poziomu hałasu groziłoby przedawnieniem roszczeń, zanim właściciele mogliby zareagować.

To rozstrzygnięcie może budzić kontrowersje, gdyż odbiega od dotychczasowej linii orzeczniczej, m.in. wyrażonej w uchwale SN z 2022 roku (III CZP 100/22). Niemniej jednak stanowi istotny krok w kierunku szerszej ochrony praw właścicieli nieruchomości narażonych na uciążliwości związane z funkcjonowaniem infrastruktury publicznej.

To niezwykle ważne stanowisko, które może stanowić podstawę do ubiegania się o rekompensatę przez innych właścicieli w podobnej sytuacji.

Masz podobny problem? Skontaktuj się z nami!

Jeśli Twoja nieruchomość znajduje się w pobliżu lotniska, trasy szybkiego ruchu lub innego źródła hałasu, i odczuwasz pogorszenie warunków życia lub spadek wartości działki – skontaktuj się z nami.

Pomożemy ocenić Twoje szanse na uzyskanie odszkodowania i przeprowadzimy Cię przez cały proces prawny.