ALIMENTY - KOMU PRZYSŁUGUJĄ?

Obowiązek alimentacyjny obciąża przede wszystkim krewnych w linii prostej (tj. pochodzących od jednego przodka) oraz rodzeństwo. Do grona osób zobowiązanych do alimentacji, w określonych przypadkach, należy zaliczyć również byłych małżonków.

WAŻNE!

Obowiązek alimentacyjny małżonków po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka, któremu należą się alimenty.

 

Jaka jest kolejność osób zobowiązanych do alimentacji?

W pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych (tj. osoby spokrewnione w linii prostej, pochodzące od wspólnego przodka – dzieci, wnuki, prawnuki itd.), kolejno wstępnych (tj. przodków – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.), a następnie rodzeństwo.

Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

 

WAŻNE!

Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

 

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

 

Obowiązek alimentacyjny dzieci względem rodziców

Dzieci również mogą być zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych względem rodziców. Konieczne jest jednak spełnienie następujących przesłanek: dziecko musi być pełnoletnie, rodzic musi żyć w niedostatku, a możliwości majątkowe i finansowe dziecka muszą pozwalać na spełnienie świadczenia alimentacyjnego względem rodzica.

Pojęcie niedostatku nie jest ostre, natomiast możemy posłużyć się stanowiskiem jakie zajął Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 20 stycznia 2000 r., w sprawie o sygn. I CKN 1187/99 stwierdził, że niedostatek występuje nie tylko wtedy, "gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb”. Należy jednak podkreślić, że sytuacja osoby uprawnionej każdorazowo badana jest indywidualnie.

 

Dziecko pozamałżeńskie – roszczenia matki

Ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.

 

Obowiązek alimentacyjny powinowatych

Dziecko może żądać świadczeń alimentacyjnych od męża swojej matki, niebędącego jego ojcem, jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do żony swego ojca, niebędącej jego matką.

Mąż matki dziecka, niebędący jego ojcem, może żądać od dziecka świadczeń alimentacyjnych, jeżeli przyczyniał się do wychowania i utrzymania dziecka, a żądanie jego odpowiada zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje żonie ojca dziecka, niebędącej matką dziecka.

 

WAŻNE!

Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat.